HONDARRIBIA
ETA BERE
JAIAK
Hondarribiko jai nagusiak irailaren 7tik 11ra bitartean egiten dira, irailaren 8an Guadalupeko Ama Birjinaren jaiarekin bat etorriz, udalerriko zaindaria baita.
Bestalde, Aste Santuan Ostiral Santuko Prozesioa gauzatzen da hirigune historikoko kaleetan zehar. Prozesioari Isiltasunaren Prozesioa esaten zaio eta Gipuzkoa probintzian mantentzen den Aste Santuko prozesio gutxietako bat da.
Azkenik, uztailaren 25ean, Santiago Apostoluaren jaian, kutxa eguna egiten da. Done Pedro Marinelen Kofradiak, Hondarribiko arrantzaleen kofradiak, karguak hartzen ditu, urtero ekainaren 29an berritu ondoren. Prozesio hau Portu auzoan kofradiaren egoitzatik hirigune zaharreko parrokia-elizaraino igotzen da. Emakume gazte bat desfilearen buru izaten da eta buruan kofradiaren aktak gordetzen dituen kutxa eramaten du.
ALARDEA
Herriko jai nagusia irailaren 8ko alardea da. Desfile ikusgarri honek eusten ari ziren bitartean, eta gero, 1638ko setioan Frantziako armadari irabazteko bitartekaritzarengatik Guadalupeko Ama Birjinari, zaindariari, egindako boto horretan du bere jatorria. Hala, urtero boto hori betetzen da eta folkloreaz baliaturik, foruko milizia zaharren oroimena antzezten da.
KUTXA EGUNA
Kutxa eguna jai handia da. 1361eko abuztuan munduko gizarte-erakunderik zaharrenetarikoa sortu zen Hondarribian: Done San Pedro Marinelen Kofradia.
Harrapaketen salmentaren ehuneko txikia ordainduz, arrantzaleek zenbait pribilegio zituzten, zahartzaroan berme ekonomikoa izateko egungo gizarte segurantzaren antzekoa, arrantza-aparailuak merkeagoak erostea, etab. Horri esker, jarduera arriskutsuari zenbait bermerekin egiten zioten aurre. Erakundearen botereak eskualdatzeko urteko zeremoniaren zatirik ikusgarriena desfile batean Santiago egunean, uztailaren 25ean, izaten da.
Neska gazte bat izaten da prozesioko protagonista, eta arraunlariek eskolta egiten diete kofradiako abadeei eta itsasontzietako patroiei erakundeko lokaleraino. Buruan kutxa darama, kofradiako ondarearen sinboloa, zeinaren barnean baitaude kofradiako eskuizkribu eta ondasunak; arraunlariek eta haien arraunek osatzen duten arkuaren erdian jartzen da. Han, kutxa buruaren gainean eta xal zuri batez inguratuta duela, bere buruaren inguruan biratu beharko du ahal duen guztietan, tradizioak dioenez horren araberakoa izango baita urteko arrantzen arrakasta.
ASTE SANTUA
Ostiral santuan Isiltasunaren Prozesioa edo Pasioaren Komedia egiten da, eta Segurarekin batera, erritu hori mantentzen duen Gipuzkoako udalerri gutxietako bat da. Urtero, duela 400 urte baino gehiago, ostiral santuan Jesu Kristoren pasioa eta heriotza irudikatzen duten hamar irudik isiltasunez hirigune historikoko kale zahar harriztatuak zeharkatzen dituzte. Pauso bakoitza lau lepakarik eramaten dute eta sotana marroiz janzten dira.
Soldadu erromatarrak, hamabi apostoluak eta gizakien bi ilara pauso bakoitzaren atzean. Kandela lodiak eramaten dituzte piztuta eskuetan eta isil-isilik doaz, ikusten ari den jendea txunditzeko. Prozesioa kapitulu eklesiastikoak ixten du eta aurretik Chopinen hileta-martxa interpretatzen udal-banda doa.